Hoe kun je de ervaring van muziek beschrijven? Taal is niet in staat uit te drukken wat er met je gebeurt als je luistert naar muziek.
Al zijn de klanken zelf nog zo duidelijk, je kunt je beleving ervan niet goed onder woorden brengen, net zomin als van dromen of van geuren en kleuren. Toch kunnen we taal geven aan muziek. Hoe? Daarover spreekt musicus, journalist en filosofiedocent Jos Kessels op donderdag 20 februari om 20.00 uur in de lutherse kerk (Jan de Bakkerstraat 11, Woerden). De toegang is gratis. Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten met een drankje.
Alles wat je over muziek zegt, klinkt flets. Het doet geen recht aan het bijzondere van je ervaring en aan je emotie. Toch is muziek te belangrijk om onbesproken te blijven, zo stelt filosoof/musicus Jos Kessels. En hij niet alleen. Muziek is een grotere openbaring dan alle wijsheid en filosofie, vond Beethoven. Zonder muziek zou het leven een vergissing zijn, schreef Nietzsche. Gelukkig staan ons naast de gewone taal nog andere uitdrukkingsvormen ter beschikking, zoals poëzie, beeldtaal en kunst. Die hebben een wijder bereik dan de gewone taal. Maar het gebruik daarvan veronderstelt een andere manier van denken over muziek en een andere opvatting van kennis. Die leiden tot een nieuwe harmonieleer waarmee het wel mogelijk is om uitdrukking te geven aan wat je beleeft in muziek. Taal geven aan muziek onderzoekt deze rijke vorm van muzikaal weten, waarover ieder mens van nature beschikt.
Drie avonden over muziek en filosofie
De avond over Muziek en Taal is de tweede in een drieluik over muziek en filosofie. De derde en laatste avond is op donderdag 20 maart. Dan staat filosoof/musicus Erik Heijerman stil bij het belang van metaforen in het spreken over muziek. Alle avonden zijn in de lutherse kerk (Jan de Bakkerstraat 11, Woerden) en beginnen om 20.00 uur.
Jos Kessels (1948) studeerde rechten en filosofie en werkte aanvankelijk als musicus, journalist en filosofiedocent. Hij schreef een proefschrift over kennistheorie en filosofieonderwijs en specialiseerde zich in de theorie en praktijk van het socratisch gesprek. Sinds 25 jaar leidt Kessels gesprekken en trainingen met managers en bestuurders in verschillende sectoren van de samenleving: gezondheidszorg, overheid, politie, onderwijs, banken. Hij werkt vanuit bureau Eidoskoop, dat zich toelegt op onderzoek en ontwikkeling van ideeën. Kessels publiceerde bij Boom onder meer Geluk en wijsheid voor beginners (zesde druk 2012), Vrije ruimte (vijfde druk 2013), Spelen met ideeën (2012), Scholing van de geest (2014) en drie boeken over muziek, Socrates, maak muziek! (2017), Het welgetemperde gemoed (2019) en Taal geven aan muziek (2023). Op 7 maart verschijnt zijn magnum opus In vorm komen – Handboek praktische filosofie (2025).
